Części mowy

Przyimki ruchu to przyimki, opisujące przeniesienie z jednego miejsca w drugie, lub zmianę kierunku ruchu. Najpopularniejsze angielskie przyimki to:

 

- across (przez),

- along (wzdłuż),

- back (z powrotem na pierwotną pozycję),

- down (z np. górki),

- into (do),

- out of (z),

- past (koło, obok, za),

- round (naokoło, dookoła, wokół),

- to (do),

- up (do góry).

 

Let's get out of here.

(Chodźmy stąd.)

 

I was walking along the road when the police arrested me.

(Szedłem wzdłuż drogi, gdy policja mnie aresztowała.)

 

You have to walk up this road.

(Musi pan iść tą ulicą do góry.)

 

I'm going to the shop - do you need anything?

(Idę do sklepu, czy potrzebujesz czegoś?)

 

• Uwaga! Z przyimkami dotyczącymi ruchu nie używamy słowa home, tylko słowa house. Porównaj poniższe przykłady:

 

I want to go home.

(Chcę iść do domu.)

 

Let's go to my house.

(Chodźmy do mnie do domu.)

 

• Przyimka to nie używamy ze słowmi here i there:

 

I would like to go to Canada this summer.

(Tego lata chciałbym pojechać do Kanady.)

 

I went to there last year.

 

• Inne przykłady przyimków dotyczących ruchu opisujemy w poniższej tabeli.

 

Przyimek dotyczący ruchu	Użycie i przykładowe zdanie
away from (z dala od)	Przeciwieństwo przyimków toward/towards.   Get away from the car! (Odejdź od samochodu!)
from ... to ... (z ... do ...)	How far is it from New York to Paris? (Jak daleko jest z Nowego Jorku do Paryża?)
in/on (w)	Dad is in the basement.  (Tata jest w piwnicy.)   The newspaper is on the table. (Gazeta leży na stole.)
into/onto (do/na)	Could you put it into the freezer? (Czy mogłabyś włożyć to do zamrażarki?)   Put the cup onto the table. (Postaw filiżankę na stole.)
off (z)	I fell off the ladder, and we had a laugh.  (Spadłem z drabiny i uśmialiśmy się.)
out of (z, ze, poza)	Używamy do oznaczenia ruchu ze środka na zewnątrz.   He took a pack of cigarttes out of his pocket. (Wyciągnął z kieszeni paczkę papierosów.)   Używamy również w znaczeniu poza lub już dłuższy okres czasu nie jest ktoś/coś w poprzednim stanie, np.   I am going to be out of town tomorrow. (Jutro będę poza miastem.)   He is out of his coma. (Już nie jest w śpiączce.)
over (przez)	Używamy w znaczeniu: z jednej strony na drugą (np. przez mur, przez góry)   Do I really have to climb over the fence? (Czy naprawdę muszę wspinać się na ogrodzenie?)
through (przez)	I can't see anything through this fog.  (Nic nie widzę przez tę mgłę.)
toward/towards (w kierunku, w stronę)	Używamy raczej w celu podkreślenia podróży niż przybycia do punktu docelowego.   He started walking slowly towards the counter.  (Zaczął powoli iść w stronę lady.)
under (pod)	Our car broke down when we were driving under the bridge.  (Nasz samochód zepsuł się gdy przejeżdżaliśmy pod mostem.)

Najczęściej używanymi angielskim przyimkami, używanymi do określania czasu są przyimki: at, on i in.

 

 

At

 

Przyimka at używamy:

 

• w odniesieniu do określonych punktów w czasie, np.

 

I got home at five o'clock.

(Wróciłam do domu o piątej.)

 

I wanted to be with my family at Christmas.

(Chciałem spędzić Święta Bożego Narodzenia z rodziną.)

 

There is going to be a concert at the end of the week.

(Pod koniec tygodnia będzie koncert.)

 

I joined them at lunch.

(Dołączyłem do nich podczas lunchu.)

 

He simply didn't know at the moment what it was.

(On po prostu nie wiedział w tym momencie, co to było.)

 

 

• jeżeli mówimy o czymś, co ma miejsce o konkretnej porze dnia, np.

 

There was a rose in her hair when I saw her at night.

(Gdy zobaczyłem ją w nocy, miała różę wpiętą we włosy.)

 

 

 

 

On

 

• Przyimka on używamy, gdy mówimy o konkretnym dniu lub o części określonego dnia, np.:

 

I was born on April 27th.

(Urodziłam się 27-go kwietnia.)

 

We attended a rock concert on Thursday.

(Byliśmy na koncercie rockowym w czwartek.)

 

Many professors start lecturing on the first day of class.

(Wielu profesorów zaczyna wykłady już na pierwszych zajęciach.)

 

 

 

 

In

 

Przyimka in używamy:

 

• w odniesieniu do dłuższych okresów czasu, np.

 

Plants come back to life in spring.

(Rośliny wracają do życia wiosną.)

 

The book was published in the early 20th century.

(Książka ta została opublikowana na początku XX w.)

 

• w odniesieniu do okresu czasu, który dzieli nas od jakiegoś wydarzenia, np.

 

I'll be ready in a few minutes- I just got up.

(Zaraz będę gotowy, dopiero wstałem.)

 

I will be far away from here in a few months.

(Za kilka miesięcy będę daleko stąd.)

 

• w odniesieniu do części dnia, takich jak morning (poranek) i evening (wieczór), np.

 

I eat breakfast after I wake up in the morning and lunch when I come back from school.

(Jem śniadanie po tym, jak się obudzę rano i lunch kiedy wracam ze szkoły.)

 

Our school plans a trip to the theater in the afternoon.

(Nasza szkoła planuje wyjście do teatru popołudniu.)

 

 

 

W poniższej tabeli prezentujemy inne przykłady przyimków czasu.

 

 

Przyimek czasu	Użycie i przykładowe zdania
about (w przybliżeniu, około)	It should take about an hour. (Powinno to zająć około godziny.)
after (po)	I'll see you after school. (Zobaczymy się po szkole.)
around (w przybliżeniu, około)	Let's meet around ten o'clock, OK? (Spotkajmy się około dziesiątej, OK?)
before (przed)	I went to sleep before it was midnight. (Położyłem się spać przed północą.)
by (do, przed)	Używamy (w znaczeniu nie później niż), gdy chcemy powiedzieć, że jakieś wydarzenie będzie miało miejsce w pewnym momencie lub wcześniej.   It will be done by tomorrow, I promise.  (To będzie zrobione do jutra, obiecuję.)
by the time (zanim)   by then (wtedy, do tego czasu)	Używamy gdy chcemy powiedzieć, że zanim miało miejsce jedno wydarzenie, wydarzyło się coś innego (by the time).   By the time we get to the cinema, the movie will be over. (Zanim dotrzemy do kina, film się skończy)   Używamy również gdy chcemy określić, co wydarzyło się przed innym wydarzeniem (np. w konsekwencji spóźnienia).   I will be long gone by then. (Do tego czasu już dawno mnie tutaj nie będzie.)
during (podczas)	It was very cold during the night. (W nocy było bardzo zimno.)
for (na)	They said they wanted to go away for the weekend. (Powiedzieli, że chcą wyjechać na weekend.)
from/as from/as of (od)	From/As from/As of tomorrow, I'm going on a diet.  (Od jutra przechodzę na dietę.)
past (po)	Używamy tylko do określenia, która jest godzina.   It's ten past eight. (Jest dziesięć po ósmej.)
since (od)	Używamy przy podawaniu momentu, w którym jakaś czynność została rozpoczęta, np.   My mother has been working in this bank since January. (Moja matka pracuje w tym banku od stycznia.)
throughout (przez cały czas)	He's been lazy throughout his whole life.  (On był leniwy przez całe życie.)
to (do, za)	Używamy tylko do określenia, która jest godzina.   It's ten to twelve. (Jest za dziesięć dwunasta.)
untill/till (dopóki, do)	I'm not going anywhere until tomorrow. (Do jutra nigdzie nie idę.)   Forma till używana jest wyłącznie w stylu potocznym.
within (w ciągu, w przeciągu)	You have to do it within an hour.  (Musisz to zrobić w ciągu godziny.)

Najczęściej używanymi angielskim przyimkami, używanymi do określania miejsca w przestrzeni są przyimki: at, on i in.

 

 

At

 

Przyimka at używamy:

 

• gdy myślimy od danym miejscu raczej jako o punkcie niż jako o obszarze, np.

 

My school is located at the other end of the street.

(Moja szkoła mieści się na drugim końcu ulicy.)

 

The famous clothing department Harrods is at 87-135 Brompton Road, in London.

(Sławny dom towarowy, Harrods, mieści się na 87-135 Brompton Road, w Londynie.)

 

 

• przed nazwami konkretnych budynków, w szczególności gdy mamy na myśli nie samo miejsce, ale to, co się w nim dzieje, np.

 

There's always something good to watch at the cinema on Kopernika Street.

(Zawsze jest coś dobrego do obejrzenia w kinie na ul. Kopernika.)

 

I couldn't come yesterday because I was at the theater.

(Nie mogłem wczoraj przyjść, ponieważ byłem w teatrze.)

 

Let's check what's on at the cinema downtown.

(Zobaczmy co grają w kinie w centrum.)

 

 

• przed nazwami własnymi określającymi budynki lub organizacje, np.

 

I think I last saw him last year at Walmart.

(Wydaje mi się, że ostatnio widziałem go rok temu w Walmarcie.)

 

They work at Kowalski & Son Insurance Company.

(Oni pracują w Firmie Ubezpieczeniowej Kowalski i Syn.)

 

They have some pretty good food down at the Kebab House.

(Mają całkiem niezłe jedzenie w „Kebab Housie”.)

 

 

• przed nazwami szkół i uczelni oraz przed nazwami uczelni, których nazwa bierze się od miasta, w którym się znajdują, np.

 

She studies at the New York University of Economics.

(Ona studiuje na Uniwersytecie Ekonomicznym w Nowym Jorku.)

 

They study at the London College of Law.

(Oni studiują w College'u Prawa w Londynie.)

 

I study at the University of Oxford.

(Studiuję na Uniwersytecie w Oksfordzie.)

 

I would like to study at the Humboldt University.

(Chciałabym studiować na Uniwersytecie Humboldta.)

 

• określając wydarzenia grupowe, np.

 

- at a match (na meczu),

- at a lecture (na wykładzie),

- at a party (na imprezie, na przyjęciu),

- at a meeting (na zebraniu),

- at a concert (na koncercie).

 

I can't talk right now – I'm at the party.

(Nie mogę teraz rozmawiać – jestem na imprezie.)

 

When you called, I was at the concert.

(Kiedy dzwoniłeś, byłam na koncercie.)

 

I'll be at the lecture until noon.

(Będę na wykładzie do południa.)

 

Please don't disturb me because I'm at the meeting.

(Proszę nie przeszkadzać, jestem na zebraniu.)

 

 

 

 

On

 

Przyimka on używamy:

 

• wskazując na rzeczy, które znajdują się na płaskiej powierzchni, a także w odniesieniu do miejsc traktowanych jako linie (np. ulica, horyzont, itp.), np.

 

She put enough food on the table for everybody.

(Ona podała na stole tyle jedzenia, że starczyło dla każdego.)

 

Do you remember when we were on that boat? That was so romantic!

(Pamiętasz jak płynęliśmy tamtą łodzią? To było takie romantyczne!)

 

There is a neogothic chapel on 6th Avenue.

(Przy Szóstej Alei jest neogotycka kaplica.)

 

 

• gdy chcemy powiedzieć, że coś jest do czegoś dołączone lub przywiązane, np.

 

Let me put that ring on your finger.

(Pozwól, że założę ten pierścionek na twój palec.)

 

There aren't many bananas on the trees this year.

(Nie ma dużo bananów na drzewach w tym roku.)

 

 

• gdy mówimy o piętrach (np. w budynku) lub o stronie lewej lub prawej, np.

 

The shop is on the right.

(Sklep jest po prawej stronie.)

 

He lives on the second floor.

(On mieszka na drugim piętrze.)

 

The office is on the first floor.

(Biuro jest na pierwszym piętrze.)

 

 

 

 

In

 

Przyimka in używamy:

 

• w odniesieniu do pozycji kogoś (lub czegoś) znajdującego się na większej przestrzeni, np.

 

The police are searching for him in Germany.

(Policja szuka go w Niemczech.)

 

I displayed my collection of magazines on a bookshelf in my bedroom.

(Wystawiłem swoją kolekcję czasopism na półce w mojej sypialni.)

 

The man in this picture is wearing a black hat.

(Mężczyzna na tym zdjęciu nosi czarny kapelusz.)

 

 

 

At, on, in i inne przyimki

 

• mówiąc o takich środkach transportu jak: autobusy, pociągi, samoloty oraz motocykle, używamy przyimków on lub off, np.

 

Is there ever any room on this bus?

(Czy w tym autobusie kiedykolwiek jest miejsce?)

 

I want to get off this bus at the next stop.

(Chcę wysiąść z tego autobusu na następnym przystanku.)

 

I'll be back in a few minutes, and I'll go on my bike.

(Wrócę za kilka minut – pojadę na rowerze.)

 

They said we were supposed to be booked on flight 123.

(Powiedziano nam, że mieliśmy mieć rezerwację na lot 123.)

 

 

• Z czasownikiem arrive (przybyć, przyjechać) można używać zarówno przyimka at jak i in. W zdaniach, w którym mowa o bardzo dużych miejscach, zawsze używamy przyimka in; w innych przypadkach używa się przyimka at, np.

 

I can't wait until we arrive in Berlin.

(Nie mogę się doczekać kiedy będziemy w Berlinie.)

 

Ladies and gentlemen, we are arriving in Moscow.

(Panie i Panowie, wjeżdżamy właśnie do Moskwy.)

 

What time do they arrive at the train station?

(O której oni przyjeżdżają na dworzec?)

 

She arrived at the airport two hours late.

(Ona przyjechała na lotnisko spóźniona o dwie godziny.)

 

 

• Mówiąc o adresach, zwykle używa się przyimka at, np.

 

I can't remember if they still live at the same address.

(Nie pamiętam czy oni nadal mieszkają pod tym samym adresem.)

 

I still live at 101 Kopernika Street.

(Nadal mieszkam przy ul. Kopernika 101.)

 

W amerykańskim angielskim, jeżeli podajemy samą nazwę ulicy, używamy jednak przyimka on, np.

 

She lives on Kopernika Street.

(Ona mieszka na ul. Kopernika.)

 

They live on Washington Street.

(Oni mieszkają na ul. Waszyngtona.)

 

 

• Istnieje również wiele utartych zwrotów, które mimo że określają położenie w przestrzeni, są zaimkami a nie przyimkami. Zwroty te należy zapamiętać.

 

- at church (w kościele),

- at home (w domu),

- at work (w pracy),

- in school (w szkole),

- in college (na uczelni),

- in a picture (na zdjęciu),

- in the sky (na niebie),

- in the rain (w deszczu),

- in a tent (w namiocie),

- in a hat (w kapeluszu),

- on a farm (na farmie).

 

I think he's at work right now, but I can check it if you want.

(Myślę, że on jest teraz w pracy, ale mogę sprawdzić jeśli chcesz.)

 

I like to sit at home and do nothing.

(Lubię siedzieć w domu i nic nie robić.)

 

There's not a single cloud in the sky.

(Nie ma ani jednej chmury na niebie.)

 

I can see an old man in the picture.

(Na zdjęciu widzę starego mężczyznę.)

 

 

Uwaga! Słowa down, in oraz up mogą występować zarówno w funkcji przyimka jaki i przysłówka. Porównaj poniższe przykłady:

 

The shop is just down the street.   (Sklep jest na końcu ulicy) down = przyimek

Can I sit down?               (Czy mogę usiąść?)               down = przysłówek

 

He's in his room.                                                  (On jest w swoim pokoju.)   in = przyimek

Please wait for a few minutes, and then you may go in. (Proszę zaczekać kilka minut, wtedy będzie pani mogła wejść.) in = przysłówek

 

Some bug was climbing up his leg.                      (Jakiś robak wspinał się po jego nodze.) up = przyimek

When we got there, they weren't even up yet. (Gdy tam dotarliśmy, oni jeszcze nawet nie wstali.) up = przysłówek

 

• W niektórych wyrażeniach z przyimkami at i in nie używa się przedimka określonego the. Najpopularniejsze z tych wyrażeń to:

 

- at home (w domu),

- at work (w pracy),

- at school (w szkole),

- at university (na uniwersytecie),

- at college (w koledżu),

- at sea (na morzu),

- in bed (w łóżku),

- in hospital (w szpitalu),

- in prison (w więzieniu),

- in jail (w więzieniu).

 

I don't think he's at home right now.

(Nie sądzę, by on był teraz w domu.)

 

I would prefer to be in bed than at school.

(Wolałbym być w łóżku niż w szkole.)

 

My father is at sea currently.

(Mój ojciec obecnie przebywa na morzu.)

 

He said he can't join us tomorrow because he'll be at work.

(Powiedział, że nie może do nas dołączyć jutro bo będzie w pracy.)

 

 

• W przypadku wypowiedzi, z których kontekstu jasno wynika o czym jest mowa, dopuszczalne jest pominięcie wyrazów towarzyszących po przyimkach. Poniżej przedstawiamy przykłady takich przyimków:

 

- above (nad, powyżej, ponad),

- away (z dala, w oddali, z tyłu),

- behind (za),

- below (pod, poniżej),

- in front (przed, przy),

- on top (na),

- opposite (naprzeciw, naprzeciwko, obok),

- underneath (pod).

 

They live in the flat below and their parents live in the one above.

(Oni mieszkają w mieszkaniu poniżej, a ich rodzice mieszkają powyżej.)

 

She told him to stay away.

(Powiedziała mu żeby trzymał się z dala.)

 

 

• W poniższej tabeli podajemy inne przykłady przyimków dotyczących miejsca.

 

Przyimek dotyczący miejsca	Użycie i przykładowe zdanie
against (o)	Używamy w stosunku do rzeczy (ludzi), które czegoś dotykają lub są przez coś podtrzymywane (np. są oparte o coś).   I think I'll lean against this tree. (Chyba oprę się o to drzewo.)
among/amongst (otoczony przez, wśród, pośród)	It was very popular among/amongst the Indians. (To było bardzo popularne wśród Indian.)   Przyimki among oraz amongst mają dokładnie takie samo znaczenie i mogą być używane zamiennie.
behind (z tyłu, za)	Używamy określając położenie czegoś.   Stop hiding behind that tree - I can see you! (Nie chowaj się za tym drzewem, widzę cię!)
beyond (za, po drugiej stronie)	Is there anything beyond these mountains? (Czy jest coś za tymi górami?)
in front of (przed kimś, przed czymś)	It's right in front of you. (To jest bezpośrednio przed tobą.)
inside (wewnątrz, w środku, w)	Używamy tylko w przypadku, gdy chcemy podkreślić szczególną pozycję wewnątrz czegoś.   When you're inside my house, take your shoes off. (Kiedy jesteś w moim domu, ściągnij buty.)
near (blisko, niedaleko od)	The gas station is near the post office. (Stacja benzynowa jest niedaleko poczty.)
next to, beside, by (obok/przy/blisko)	I wouldn't like to live next to/beside/by the sea. (Nie chciałabym mieszkać bardzo blisko morza.)
on top of (na czymś, na górze czegoś)	The bikes were on top of the car. (Rowery umieszczone były na samochodzie.)   Put the lighter bags on top of the heavier ones, not the other way round! (Połóż lżejsze torby na tych cięższych, nie na odwrót!)
opposite (naprzeciw, naprzeciwko)	The train station is opposite the bus stop. (Dworzec kolejowy jest naprzeciwko przystanku autobusowego.)
outside (na zewnątrz)	Should I leave my shoes outside?  (Czy mam zostawić swoje buty na zewnątrz?)
over/above (nad)	Używamy często w znaczeniu: bezpośrednio nad. Obydwa przyimki mogą być używane zamiennie.   Can you see that button over/above the sink?  (Czy widzisz tamten przycisk nad zlewem?)   Przyimek over może być używany również w znaczeniu: pokrywający.    A mask was over his face. (Na twarzy miał maskę.) (dosłownie: Jego twarz pokryta była maską.)
under/below (niżej, na niższym poziomie, poniżej, pod)	Wszystkie te przyimki mogą być używane zamiennie.   I think it's under the bed.  (Myślę, że to jest pod łóżkiem.)   This is way below sea level. (To jest głęboko pod poziomem morza.)

Przyimka by najczęściej używa się:

 

a) aby określić, w jaki sposób coś jest wysyłane, np.

 

• by air (drogą lotniczą),
• by courier (kurierem),
• by e-mail (pocztą elektroniczną),
• by fax (faksem),
• by mail/post (pocztą),
• by rail (drogą kolejową),
• by sea (drogą morską).

 

We will inform you about the results by e-mail.

(Poinformujemy Państwa o wynikach pocztą elektroniczną.)

 

Please send it to me by fax.

(Proszę przesłać mi to faksem.)

 

 

b) aby określić, w jaki sposób coś zostanie zapłacone, np.

 

• by cheque (płacić czekiem),
• by credit card (płacić kartą kredytową),
• by direct debit (płacić za pomocą polecenia przelewu).

 

Excuse me, can I pay by credit card?

(Przepraszam, czy mogę zapłacić kartą kredytową?)

 

Uwaga! W przypadku opłat gotówkowych, nie używamy przyimka by, ale in:

 

Can I pay in cash?

(Czy mogę zapłacić gotówką?)

 

 

c) aby określić w jaki sposób co się dzieje lub wydarzyło, np.

 

• by accident (przez przypadek, przypadkowo),
• by chance (przez przypadek, przypadkiem),
• by mistake (przez pomyłkę),
• by surprise (z zaskoczenia).

 

I did it by mistake.

(Zrobiłem to przez pomyłkę.)

 

 

d) w stronie biernej aby wskazać na wykonawcę opisywanej czynności, sytuacji, np.

 

Their home was destroyed by the flood.

(Ich dom został zniszczony przez powódź.)

 

 

e) a także w wyrażeniach:

 

• by all means (ależ tak, jak najbardziej),
• by day (w dzień),
• by far (zdecydowanie),
• by heart (na pamięć),
• by law (prawnie, według prawa),
• by myself (sam; bez niczyjej pomocy),
• by the way (nawiasem mówiąc, przy okazji),
• little by little (stopniowo, powoli, po trochu).

 

’Is it all right if I call you tomorrow?’ ’Yes, by all means, you can call me between noon and five p.m..’

(„Czy mogę do ciebie zadzwonić jutro?" "Tak, jak najbardziej, możesz do mnie dzwonić pomiędzy południem a siedemnastą."

 

This is forbidden by law.

(To jest zakazane przez prawo.)

 

• Przyimka with możemy także używać w znaczeniu mając, nosząc, np.

 

He’s the man with the glasses.

(To jest facet w okularach.)

 

• With może także wskazywać na przedmiot, za pomocą którego została wykonana inna czynność, np.

 

Doors should be opened with a key.

(Drzwi powinno się otwierać kluczem.)

 

• Inne zwroty występujące z przyimkiem with to:

 

• in connection with (w związku z),
• together with (razem z, wraz z),
• with best wishes (najlepsze życzenia),
• with difficulty (z trudem),
• with love (pozdrowienia),
• with pleasure (z przyjemnością),
• What’s wrong with ...? (W czym problem?, Co się zepsuło w...?, Co ci się nie podoba w ...?).

 

What’s wrong with him?

(Co ci się w nim nie podoba?)

 

This is in connection with our previous lecture.

(Ma to związek z naszym poprzednim wykładem.)

Chcąc poinformować w języku angielskim o poruszaniu się danym środkiem transportu, najłatwiej użyć konstrukcji by + środek transportu, np.

 

• by bike (jechać rowerem),
• by boat (płynąć łodzią),
• by bus (jechać autobusem),
• by car (jechać samochodem),
• by coach (jechać autokarem),
• by ferry (płynąć promem),
• by motorbike (jechać motocyklem/motorowerem),
• by plane (lecieć samolotem),
• by train (jechać pociągiem),
• by underground (jechać metrem).

 

Wszystkie powyższe wyrażenia łączą się z czasownikiem go.

 

Let's go by bus, not by train.

(Pojedźmy autobusem a nie pociągiem.)

Will we go by ferry?

(Popłyniemy promem?)

 

• Powyższej konstrukcji nie można zastosować, jeżeli przed rzeczownikami nazywającymi środki transportu użyto takich zaimków jak my, his itp.

 

a) Gdy dana osoba lub przedmiot znajduje się w środku danego pojazdu, używa się przyimka in, np.:

 

I came to school in my father's car.

(Przyjechałam do szkoły samochodem mojego ojca.)

 

I think I left my wallet in the taxi.

(Chyba zostawiłem portfel w taksówce.)

 

 

b) W przypadku gdy coś miało miejsce na pokładzie statku lub samolotu lub gdy chcemy podkreślić, że podróż odbywa się przy użyciu środka transportu konkretnej osoby, używa się przyimka on, np.:

 

They met each other on a plane.

(Poznali się w samolocie.)

(w znaczeniu: na pokładzie samolotu)

 

Time passes faster when you talk to other people on a train.

(Czas mija szybciej jeśli rozmawia się z innymi ludźmi w pociągu.)

 

He would always come to work on his bike.

(Zawsze przyjeżdżał do pracy na swoim rowerze.)

 

He said I could go with him on his motorcycle.

(Powiedział, że mogę pojechać z nim na jego motocyklu.)

 

 

 

 

O wsiadaniu do środków transportu można mówić za pomocą następujących konstrukcji:

 

a) get in/into – przy wsiadaniu do samochodu, taksówki itp.

 

I got in/into the car and I drove home.

(Wsiadłem do samochodu i pojechałem do domu.)

 

 

b) get on/onto – przy wsiadaniu do środków transportu publicznego, takich jak autobus, samolot i pociąg, ale także o wsiadaniu na rower czy motocykl, np.

 

Give me a call as soon as you get on/onto the train.

(Zadzwoń do mnie jak tylko wsiądziesz do pociągu.)

 

 

 

 

Z kolei o wysiadaniu ze środków transportu można mówić za pomocą następujących konstrukcji:

 

a) get out of – przy wysiadaniu z samochodu, taksówki itp., np.

 

She got out of the car to buy a newspaper.

(Wysiadła z samochodu, żeby kupić gazetę.)

 

 

b) get off – przy wysiadaniu ze środków transportu publicznego, takich jak autobus, samolot i pociąg, ale także przy zsiadaniu z roweru czy motocyklu, np.

 

I want to get off the bus at the next stop.

(Chcę wysiąść z autobusu na następnym przystanku.)

• Czasownik występujący w zdaniu po przyimku przyjmuje formę zakończoną na -ing, nie zaś formę bezokolicznikową.

 

He earned enough money by giving piano lessons.

(Zarobił odpowiednią ilość pieniędzy poprzez udzielanie lekcji gry na pianinie.)

 

She saved money by not buying so many sweets.

(Ona zaoszczędziła pieniądze nie kupując tylu słodyczy.)

 

We helped them by raising some money for their child’s treatment.

(Pomogliśmy im zbierając pieniądze na leczenie ich dziecka.)

 

You saved me a lot of time by giving me instructions on how to get there.

(Zaoszczędziłeś mi sporo czasu dając mi dokładne wskazówki, jak tam dotrzeć.)

 

• W większości przypadków w języku angielskim po dopełnieniu czasownika musi wystąpić przyimek:

 

Can you listen to me this time?

(Czy możesz mnie posłuchać tym razem?)

 

I hate it when people are looking at me that way.

(Nienawidzę, gdy ludzie patrzą się na mnie w ten sposób.)

 

• Dobór odpowiedniego przyimka do rzeczownika, czasownika czy przymiotnika może czasami sprawić wiele problemów, szczególnie w przypadku takich kolokacji, których nie możemy sobie dosłownie przetłumaczyć z języka polskiego. Wiele z tym kolokacji trzeba więc nauczyć się na pamięć. Niektóre z najbardziej problematycznych w języku angielskim wyrażeń podajemy poniżej.

 

• accuse of (zarzucić coś komuś, oskarżyć o coś),
• addicted to (być uzależnionym od),
• afraid of (bać się),
• beg for (błągać o),
• believe in (wierzyć w),
• belong to (należeć do),
• disappointed with (być rozczarowanym),
• divide into (dzielić na),
• example of (przykład czegoś),
• fill in (wypełniać),
• forget about (zapominać o),
• good at (być dobrym w czymś),
• insist on (nalegać na),
• interested in (być zainteresowanym ...),
• laugh at (śmiać się z),
• listen to (słuchać),
• look at (patrzeć na),
• polite to (być uprzejmym dla kogoś),
• proud of (być dumnym z),
• scared of (bać się),
• similar to (podobny do),
• suffer from (cierpieć na),
• think about/of (myśleć o).

 

She accused him of stealing her money.

(Oskarżyła go o kradzież jej pieniędzy.)

 

We insisted on staying in this hotel.

(Nalegaliśmy, by zamieszkać w tym hotelu.)

Can you listen to me this time, at least?

(Czy możesz mnie posłuchać chociaż tym razem?)

 

People say he’s good at sports.

(Ludzie mówią, że on jest dobry w sporcie.)

 

• Równie problematyczne mogą okazać się kolokacje przyimek + rzeczownik, których niestety również należy nauczyć się na pamięć. Listę najpopularniejszych podajemy poniżej.

 

• at the cinema (w kinie),
• at the theater (w teatrze),
• at university (na uniwersytecie),
• at a party (na imprezie, na przyjęciu),
• a book by (książka napisana przez, książka autorstwa),
• by car (samochodem),
• by bus (autobusem),
• by train (pociągiem),
• on foot (pieszo).

 

Can you tell me what’s on at the cinema tonight?

(Czy mogłaby mi Pani powiedzieć, co dzisiaj grają w kinie?)

 

This is a book by Mickiewicz.

(To książka autorstwa Mickiewicza.)

 

I want to go home by bus.

(Chcę pojechać do domu autobusem.)

 

Would you like to go by train?

(Czy chciałabyś pojechać pociągiem?)

 

• Po przymiotnikach w stopniu najwyższym, zwykle nie używa się przyimka of przed rzeczownikami w liczbie pojedynczej, odnoszącym się do miejsca lub grupy. Przyjrzyj się poniższym przykładom:

 

He’s the saddest man in the world.

(On jest najsmutniejszym mężczyzną na świecie.)

He’s the saddest man of the world.

 

He’s the fattest kid in class.

(On jest najgrubszym dzieciakiem w klasie.)

He’s the fattest kid of the class.

 

Przyimka of możemy jednak użyć przed słowami w liczbie mnogiej oraz przed słówkiem lot, np.

 

He is the fattest of them all.

He’s the fattest of the lot.

(On jest najgrubszy ze wszystkich.)

 

• Przyimków nie stosuje się także w konstrukcjach z dopełniaczem saksońskim, np.

 

They think they are the town’s richest citizens.

(Wydaje im się, że są najbogatszymi obywatelami miasta.)

 

She thinks she’s the world’s most beautiful woman.

(Ona myśli, że jest najpiękniejszą kobietą świata.)

 

He believes he’s the school’s most handsome guy.

(On jest przekonany, że jest najprzystojniejszym facetem w szkole.)

 

• W większości angielskich konstrukcji dopełnienia przyimkowe można umieszczać na końcu zdań składowych. Dzieje się tak szczególnie w przypadku:

 

a) pytań rozpoczynających się przedrostkiem wh-, np.

 

Who’s this for?

(Dla kogo to?)

 

b) zdań względnych, np.

 

You’re the person that I’m angry with.

(To właśnie na ciebie jestem zła.)

 

c) strony biernej, np.

 

This is a girl who doesn’t like to be looked at.

(To jest dziewczyna, która nie lubi gdy się na nią spogląda.)

 

d) struktur w bezokoliczniku, np.

 

This city is a decent place to live in.

(To miasto to przyzwoite miejsce do życia.)

 

W przypadku, gdy słówko pytające jest dopełnieniem przyimka, występuje on najczęściej na końcu zdania składowego (zwłaszcza w przypadku mowy potocznej). Spójrzmy więc na poniższe przykłady:

 

Who’s this for?

(Dla kogo to jest? )

(For who is this? - takiego zdania można również użyć, jednak jest ono o wiele bardziej formalne)

 

What is he looking at?

(Na co on się patrzy?)

 

So tell me, who did you go with?

(No to powiedz mi, z kim poszedłeś?)

 

Where did you steal it from?

(Skąd to ukradłeś?)

 

What kind of music do you listen to?

(Jakiej muzyki słuchasz?)

 

To samo dzieje się w przypadku pytań zależnych:

 

Tell me what you’re so worried about.

(Powiedz mi, co cię tak trapi?)

 

What a mess I’m in!

(Ależ mam kłopoty!)

 

Uwaga! Niektóre pytania mogą składać się tylko ze słówka pytającego i przyimka:

 

What with?

(Co z tym?)

 

Who for?

(Dla kogo?)

 

Musimy jednakże pamiętać, że powyższa struktura nie występuje gdy za słowem pytającym umieścimy rzeczownik:

 

With what money?

(Jakimi pieniędzmi?)

What money with?

 

W przypadku, gdy zdanie względne jest dopełnieniem przyimka, wtedy przyimek ten często umieszcza się na końcu zdania (zwłaszcza w przypadku mowy potocznej).

 

You’re the person that I am most disappointed with.

(To właśnie na tobie najbardziej się zawiodłem.)

(mniej formalne od ’... with whom I am disappointed’)

 

That’s the guy (who) I told you about.

(To ten facet, o którym ci mówiłam.)

(mniej formalne od „... about who I told you”)

 

This is what I’m afraid of.

(Tego właśnie się boję.)

 

What is he thinking about?

(O czym on myśli?)

 

I think this is what I’ve been looking for.

(To chyba to, czego szukałam.)

 

W strukturach w stronie biernej, przyimka używa się wraz z przynależącym do niego czasownikiem:

 

I hate being looked at.

(Nienawidzę jak ktoś się na mnie patrzy.)

 

This bed hasn’t been slept in for a long time.

(W tym łóżku dawno nikt nie spał.)

 

She’s going to be operated on tomorrow.

(Jutro będą ją operować.)

 

W strukturach bezokolicznikowych również można użyć przyimka. Spójrz na poniższe przykłady:

 

I need other people to live with.

(Muszę znaleźć innych ludzi, którzy zamieszkają ze mną.)

 

Can you help me to find a house to live in?

(Czy mógłbyś mi pomóc znaleźć dom?)

 

I’ve got lots of work to do.

(Mam mnóstwo pracy.)

 

It’s not easy to get to the castle.

(Niełatwo jest dotrzeć do zamku.)

 

• Przyimki pomija się przed słowem that po wielu powszechnych słowach, które odnoszą się do reakcji emocjonalnych. Spójrz na poniższe przykłady:

 

We are sorry about our late arrival.

(Przepraszamy za nasz późny przyjazd.)

We are sorry that we were late.

(Przepraszamy za to, że się spóźniliśmy.)

 

I was surprised at his stupidity.

(Byłem zaskoczony jego głupotą.)

I was surprised that he was so stupid.

(Byłem zaskoczony, że on był tak głupi.)

Istnieje spora grupa zwrotów, z którymi albo nie możemy użyć przyimka, albo możemy go pominąć. Do takich zwrotów należą:

 

• discuss (omawiać),
• marry (żenić się/wychodzić za mąż),
• enter (wchodzić),
• lack (brakować, nie posiadać),
• approach (zbliżać się),
• resemble (przypominać).

 

I would like to discuss this issue.

(Chciałbym omówić tą kwestię.)

 

Upon entering the building, they stopped talking.

(Wchodząc do budynku, przestali rozmawiać.)

 

Although he’s a bright student, he still lacks experience.

(Pomimo tego, że jest bystrym studentem, nadal brakuje mu doświadczenia.)

 

Ladies and gentlemen, we are now approaching New York.

(Szanowni Państwo, właśnie zbliżamy się do Nowego Jorku.)

 

 

 

Kolejną grupą słów, przy których nie używamy przyimka są określniki takie jak:

 

• next (kolejny),
• last (ostatni),
• this (ten),
• that (tamten),
• one (jeden),
• every (każdy),
• each (każdy),
• some (pewien, niektóry),
• any (jakikolwiek),
• all (każdy).

 

I’ll see you next Thursday.

(Do zobaczenia w następny czwartek.)

 

The meeting is next Wednesday.

(Zebranie jest w następną środę.)

 

Come any time you want!

(Możesz przyjść kiedy tylko chcesz!)

 

I’ll never forget meeting her that night.

(Nigdy nie zapomnę, jak poznałem ją tamtego wieczoru.)

 

 

 

W potocznym języku angielskim istnieje możliwość pominięcia przyimka on przed słowami określającymi dni tygodnia. Spójrz na poniższe przykłady:

 

I have a dentist appointment (on) Tuesday afternoon.

(Mam umówioną wizytę u dentysty we wtorek popołudniu.)

 

I’ll see you (on) Wednesday!

(Do zobaczenia w środę!)

 

Why don’t you join us for a cup of coffee (on) Thursday?

(Dołączysz do nas na filiżankę kawy w czwartek?)

 

I’d like to go with you (on) Monday but I can’t.

(Chciałbym pójść z wami w poniedziałek, ale nie mogę.)

 

 

 

Przyimka nie używamy także w takich wyrażeniach jak:

 

• five times a day (pięć razy dziennie),
• thirty miles per hour (trzydzieści mil na godzinę),
• two dollars per liter (dwa dolary za litr),
• fifteen dollars an hour (piętnaście dolarów na godzinę).

 

I think it would be best for him to eat three times a day.

(Myślę że byłoby najlepiej dla niego, gdyby jadał trzy razy dziennie.)

 

You can’t drive faster than forty miles per hour here.

(Tutaj nie można jechać szybciej niż czterdzieści mil na godzinę.)

 

This water costs two dollars per liter.

(Ta woda kosztuje dwa dolary za litr.)

 

Can you believe he earns fifteen dollars an hour?

(Uwierzysz, że on zarabia piętnaście dolarów na godzinę?)

 

 

 

Przyimek at można pominąć w przypadku, gdy występuje on przed wyrażeniem what time (o której), np.

 

What time do you have to leave?

(O której musisz wyjść?)

 

What time does the train arrive?

(O której przyjeżdża pociąg?)

 

What time will he be here?

(O której on tu będzie?)

 

 

 

W języku potocznym istnieje także możliwość pominięcia przyimka on przed słowami what oraz what day, np.

 

What day do you go home?

(Kiedy jedziesz do domu?)

 

What day would you like to play football?

(Kiedy chciałbyś pograć w piłkę nożną?)

 

What day does she want to meet?

(Kiedy ona chce się spotkać?)

 

What day do they have their concert?

(Kiedy oni grają swój koncert?)

 

 

 

W języku potocznym można również pominąć przyimek at przed konstrukcją about + wyrażenie czasu, której używa się określając przybliżony czas, np.

 

We would like to meet you (at) about five o’clock.

(Chcielibyśmy spotkać się z wami około piątej.)

 

He said he wants to see me (at) about ten o’clock next to the train station.

(Powiedział, że chce się ze mną widzieć około dziesiątej przy dworcu kolejowym.)

 

She thinks we’ll be able to see each other (at) about four o’clock.

(Ona myśli, że będziemy mogli spotkać się około czwartej.)

 

We would like to arrange a meeting (at) about seven o’clock in the morning.

(Chcielibyśmy zorganizować spotkanie około siódmej rano.)

 

 

 

W języku potocznym, często pomija się także przyimek for w wypowiedziach, w których opisujemy czas trwania określonych czynności, procesów, np.

 

He said he’s been there (for) about four years.

(Mówił, że był tam około cztery lata.)

 

I’ve been living there (for) about fifteen years.

(Mieszkałem tam około piętnastu lat.)

 

They said they’ve been waiting (for) about ten minutes.

(Mówili, że czekali około dziesięciu minut.)

 

She was angry because she had to wait (for) about half an hour.

(Była zła, ponieważ czekała około pół godziny.)

 

 

 

Przyimki pomija się także w części wyrażeń, które łączą się z podmiotem za pomocą czasownika to be. Najpopularniejsze z tych przyimków to:

 

• height (wysokość),
• weight (waga),
• length (długość),
• size (rozmiar),
• shape (kształt),
• age (wiek),
• color (kolor).

 

We’re the same age.

(Jesteśmy w tym samym wieku.)

 

He is just the right height to be a professional basketball player.

(On jest odpowiedniego wzrostu, by zostać profesjonalnym koszykarzem.)

 

What shoe size does he wear?

(Jaki on ma rozmiar buta?)

 

What color are your eyes?

(Jakiego koloru są twoje oczy?)

 

 

 

W mowie potocznej często pomija się także przyimek in, w następujących wyrażeniach:

 

• this way (w ten sposób),
• the same way (w ten sam sposób),
• another way (w inny sposób).

 

What are you trying to achieve this way?

(Co chcesz w ten sposób osiągnąć?)

 

We did it the same way they did.

(Zrobiliśmy to w ten sam sposób jak oni.)

 

Can’t you do it another way?

(Nie możesz tego zrobić w inny sposób?)

 

 

 

Przed rzeczownikiem home nigdy nie używa się przyimka to. Spójrz na poniższe przykłady:

 

I want to go home.

(Chcę iść do domu.)

 

Can I go home now?

(Czy mogę już iść do domu?)

 

You may go home when you finish your assignment.

(Możesz pójść do domu, kiedy skończysz swoje zadanie.)

 

 

 

W niektórych wyrażeniach zawierających słowo place istnieje możliwość pominięcia przyimka to. Dzieje się tak najczęściej w angielskim amerykańskim. Ilustrują to poniższe przykłady:

 

Can’t we go (to) some place where it’s more peaceful?

(Czy nie możemy pójść w jakieś miejsce, gdzie jest spokojniej?)

 

Let’s go (to) a place where there are more people.

(Pójdźmy gdzieś, gdzie jest więcej ludzi.)

 

I wish I could go (to) a place where it’s not so loud.

(Chciałbym pójść gdzieś, gdzie nie jest tak głośno.)

 

Let’s go (to) a place where the weather is better.

(Pójdźmy gdzieś, gdzie jest lepsza pogoda.)

 

 

 

Przyimków at, on i in nie używa się także z poniższymi wyrażeniami:

 

• yesterday (wczoraj),
• the day before yesterday (przedwczoraj),
• tomorrow (jutro),
• the day after tomorrow (pojutrze).

 

What did you do yesterday?

(Co robiłeś wczoraj?)

 

I last saw her the day before yesterday.

(Ostatnio widziałem ją przedwczoraj.)

 

Would you like to go shopping tomorrow?

(Chciałabyś jutro wybrać się na zakupy?)

 

I have no idea what I want to do the day after tomorrow.

(Nie mam pojęcia co chcę robić pojutrze.)