Części mowy

Zaimki osobowe (personal pronouns) to zaimki nazywające osoby, które stosuje się w zdaniu w miejscach, w których użycie bardziej skomplikowanych fraz rzeczownikowych nie jest konieczne, dla zrozumienia sensu wypowiedzi. Zaimkami tego typu są:

 

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
I (ja) me (mnie)	we (my) us (my)
you (ty)	you (wy)
he (on) him (jego)	they (oni) them (ich)
she (ona) her (jej/ją)
it (ono)

 

Funkcje

 

Jak widać w tabeli powyżej, do każdej osoby gramatycznej (poza 2. os) przyporządkowane są dwa zaimki – wybór właściwego zależy od funkcji, jaką pełni w zdaniu.

 

a) W przypadku gdy zaimek pełni funkcje podmiotu, używamy form: I, he, she, we, they, np.:

 

I would like to be rich one day.

(Pewnego dnia chciałbym być bogaty.)

 

He likes to eat bananas.

(On lubi jeść banany.)

 

They can be very annoying at times.

(Oni potrafią czasami bardzo zirytować.)

 

b) W przypadku gdy zaimek pełni funkcję dopełnienia, używamy form: me, him, her, us, them, np.:

 

Tell him to leave me alone.F

(Powiedz mu, żeby dał mi spokój.)

 

I think I’ll be able to help them.

(Myślę, że będę w stanie im pomóc.)

 

Excuse me, can you tell me what time it is?

(Przepraszam, czy mogłaby mi pani powiedzieć, która jest godzina?)

 

You should ask her about it.

(Powinieneś ją o to zapytać.)

 

Zaimki: me, him, her, us oraz them używane są również w funkcji dopełnienia czasownika to be, a także gdy udzielamy krótkich odpowiedzi, zwłaszcza w języku potocznym, np.:

 

’Who did this?

’Him.’

(„Kto to zrobił?”

„On.”)

 

’Who was there?’

’Her.’

(„Kto tam był?”

„Ona.”)

 

W języku oficjalnym natomiast, zawsze gdy jest to możliwie, należy używać konstrukcji: zaimek + czasownik. W języku oficjalnym poniższe przykłady wyglądałyby więc następująco:

 

’Who did this?’

’He did.’

 

’Who was there?’

’She was’.

 

Uwaga! Możliwe jest także użycie tylko formy podmiotowej zaimka po czasowniku be. Takie konstrukcje występują tylko w wypowiedziach oficjalnych i zazwyczaj uznaje się je za hiperpoprawne.

 

It is I who did it.

(To właśnie ja to zrobiłem.)

 

It was he who did it.

(To właśnie on to zrobił.)

 

• Zaimków osobowych w funkcji dopełnienia można również używać w języku potocznym, gdy mamy do czynienia z podwójnym podmiotem, np.:

 

Jane and me* are getting married next year.

(W przyszłym roku bierzemy z Jane ślub.)

 

Me and my wife are going shopping at 6 a.m.

(Ja i moja żona idziemy na zakupy o szóstej rano.)

 

Between you and I*, I don’t care.

(Tak między nami, nie obchodzi mnie to.)

 

This is just between John and I*.

(To sprawa tylko między mną i Johnem.)

 

*W przypadku podwójnego podmiotu w dobrym tonie jest wymienić swoją osobę na końcu zdania.

 

• W przeciwieństwie do języka polskiego, w języku angielskim w zdaniach nie pomija się w zaimków osobowych w funkcji podmiotu – nawet jeśli zdanie byłoby zrozumiałe bez zaimka. Spójrz na poniższe przykłady.

 

It is snowing.

(Pada śnieg.)

Is snowing.

 

This is my favorite program because it is about sports.

(To jest mój ulubiony program, ponieważ jest on o sporcie.)

This is my favorite program because is about sports.

 

• Pamiętaj także, że jeden podmiot w zdaniu w zupełności wystarczy. Zwykle nie używamy zaimka osobowego, aby powtórzyć podmiot, który już raz wystąpił w tym samym zdaniu. Porównaj poniższe przykłady.

 

My dog likes long walks.

(Mój pies lubi długie spacery.)

My dog it likes long walks.

 

My wife really loves me.

(Moja żona naprawdę mnie kocha.)

My wife she really loves me.

 

Our children are beautiful.

(Nasze dzieci są piękne.)

Our children they are beautiful.

 

Uwaga! Powtórzenie podmiotu w jednym zdaniu jest dopuszczalne, ale tylko w języku potocznym, np.:

 

I guess he’s not such a bad guy, Tim.

(W sumie to ten Tim nie jest aż takim złym facetem.)

 

It’s a beautiful city, New York.

(Ten Nowy Jork to piękne miasto.)

 

• Zaimków osobowych nie używamy również, by powtórzyć znaczenie wyrażane już przez inne zaimki, takie jak who lub that, np.:

 

He is the man who lives next to the post office.

(To mężczyzna, który mieszka obok poczty.)

He is the man who he lives next to the post office.

 

I have the magazine that you lent me.

(Malendm to czasopismo, które mi pożyczyłaś.)

I have the magazine that it you lent me.

 

• W mowie potocznej, w porównaniach z użyciem wyrazów as i than zwykle występują zaimki w funkcji dopełnienia, np.:

 

My brother is as intelligent as me.

(Mój brat jest tak inteligentny, jak ja.)

 

She can run faster than him.

(Ona biega szybciej od niego.)

 

W bardziej formalnych wypowiedziach, w porównaniach tego typu, używa się konstrukcji: zaimek w funkcji podmiotu + czasownik. Porównaj:

 

My brother is as intelligent as I am.

(Mój brat jest tak inteligentny, jak ja.)

 

She can run faster than he can.

(Ona potrafi biegać szybciej niż on.)

 

• Po wyrazach but oraz except zawsze występuje w zaimek w funkcji dopełnienia, np.:

 

Nobody but him could help us.

(Nikt oprócz niego nie mógł nam pomóc.)

 

Nobody but her can do the job right.

(Nikt oprócz niej nie wykona tego zadania dobrze.)

 

Everybody except you knows the answer!

(Każdy oprócz ciebie zna odpowiedź!)

 

Everybody except me was invited to the party.

(Każdy oprócz mnie został zaproszony na przyjęcie.)

 

• W przypadku wypowiedzi, w których zdanie względne zostaje wprowadzone po zwrotach, takich jak: It is me/It was me/It was I, istnieją dwie możliwości użycia zaimka:

 

a) zaimek w funkcji dopełnienia + that (bardzo potocznie):

 

It’s me that wants to know the answer.

(To ja chcę znać odpowiedź.)

 

It was him that knew the answer.

(To on znał odpowiedź.)

 

b) zaimek w funkcji podmiotu + who (bardzo formalnie):

 

It is I who want to know the answer.

(To ja jestem tym, który chce znać odpowiedź.)

 

It was he who knew the answer.

(To on był tym, który znał odpowiedź.)

 

Jeżeli chcemy uniknąć zbyt potocznej lub zbyt formalnej konstrukcji, możemy powyższe zdania przekształcić w następujący sposób:

 

He was the person who knew the answer.

(On był osobą, która znała odpowiedź.)

 

He was the one who knew the answer.

(On był tym, który znał odpowiedź.)

 

• W konstrukcjach opisowych, które zawierają wyrazy have oraz with, zaimki osobowe można pominąć po przyimku, np.:

 

I was holding a box with chocolates in (it).

(Trzymałem pudełko z czekoladkami w środku.)

 

• Jeśli dopełnienie bezokolicznika zostało w zdaniu wymienione już wcześniej, zaimków w funkcji dopełnienia zwykle się nie używa, np.:

 

She’s not too easy to please.

(Niełatwo ją zadowolić.)

 

That’s not so easy to do.

(Niełatwo to zrobić.)

 

The car was easy enough to drive.

(Samochód prowadziło się dość łatwo.)

 

This project will take around two months to complete.

(Zakończenie tego projektu zajmie około dwóch miesięcy.)

 

 

Zaimek it

 

Zaimek it odnosi się nie tylko do nazw konkretnych przedmiotów, ale także do podmiotów bezosobowych, takich jak nothing lub everything, np.:

 

Everything is really bad, isn’t it?

(Wszystko jest nie tak, prawda?

 

Nothing bad happened, didn’t it?

(Nic złego się nie stało, prawda?)

 

Zaimek it może się również odnosić do konkretnego faktu, wydarzenia lub sytuacji, np.:

 

My car was towed away. It ruined my good mood.

(Odholowali mi samochód. To zepsuło mój dobry nastrój.)

 

I examined all possible cases, but it did not help much.

(Przeanalizowałam wszystkie możliwe przypadki, ale to niewiele pomogło.)

 

It was certainly lovely in Germany last summer.

(Z całą pewnością było miło w Niemczech poprzedniego lata.)

 

Zaimka it używamy także w funkcji podmiotu nazywającego zjawiska nieokreślone – takie, które się odnoszą do czasu, pogody, temperatury lub odległości, np.:

 

It’s Monday today.

(Dzisiaj jest poniedziałek.)

 

It’s really hot — 35 degrees Celsius.

(Jest bardzo gorąco – 35 stopni Celsjusza.)

 

It’s ten kilometers away from here.

(To jest dziesięć kilometrów stąd.)

 

Zaimka it używamy również, aby określić osobę, którą rozpoznajemy. Spójrz na poniższe przykłady.

 

Who is that? It’s Michael Jordan.

(Kto to jest? To Michael Jordan.)

 

Is that your daughter? No, she isn’t.

(Czy to twoja córka? Nie.)

 

It’s he who did it, isn’t it?

(To on to zrobił, prawda?)

 

Zaimka it rzadko używamy po czasowniku know, np.:

 

Dad said it’s late, and we should go to sleep.’ ’I know.’

(„Tata powiedział, że jest późno i powinniśmy iść spać”. „Wiem.”)

’Dad said it’s late, and we should go to sleep.’ ’I know it.’

 

Inne zaimki

 

• Zaimki we oraz you to jedyne zaimki, które mogą występować bezpośrednio przed rzeczownikiem. Ilustrują to poniższe przykłady.

 

We, the people of the United States of America, believe in justice, freedom, and equality.

(My, obywatele Stanów Zjednoczonych Ameryki, wierzymy w sprawiedliwość, wolność oraz równość.)

 

We women are a lot more sensitive than you men.

(My kobiety jesteśmy o wiele wrażliwsze niż wy mężczyźni.)

 

• W bardzo potocznej brytyjskiej odmianie języka angielskiego zaimek us jest dość często używany zamiast zaimka me (zwłaszcza jako dopełnienie dalsze). Spójrz na poniższe przykłady.

 

Give us a cigarette.

(Daj mi papierosa. Dosłownie: Daj nam papierosa.)

 

Now give us a kiss.

(A teraz pocałuj mnie. Dosłownie: A teraz daj nam całusa.)

 

• W mowie potocznej często używamy zaimka they w znaczeniu: ona lub on, zwłaszcza po słowach typu somebody, anybody, nobody i person.

 

If anybody wants to leave now, they are free to do so.

(Jeśli ktokolwiek chce w tym momencie wyjść, proszę bardzo.)

 

Somebody wants to speak to you on the phone. Tell them I’m not home.

(Ktoś chce z tobą rozmawiać przez telefon. Powiedz im, że nie ma mnie w domu.)

 

When a person marries, they start thinking differently.

(Kiedy weźmie się ślub, zaczyna się inaczej myśleć.)

 

 

Ciekawostki

 

• Pomimo tego, że w języku angielskim zaimka you używa się zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, w różnych odmianach języka angielskiego istnieją także inne formy. Przykładowo niektórzy mieszkańcy rejonu Yorkshire (Anglia) używają zaimków thu lub tha w funkcji podmiotu w liczbie pojedynczej oraz thee – w funkcji dopełnienia w liczbie pojedynczej.

 

Can I help thu?

(Czy mogę tobie pomóc?)

 

W niektórych dialektach języka irlandzkiego oraz szkockiego istnieją odrębne formy liczby mnogiej: ye, youse oraz yiz.

 

Youse better do this!

(Lepiej to zróbcie!)

 

• Wielu Amerykanów oraz Brytyjczyków używa zwrotów you folks oraz you guys (w odniesieniu zarówno do kobiet, jak i do mężczyzn) jako potocznej formy drugiej osoby liczby mnogiej.

 

You guys, I need your help.

(Wiecie co, potrzebuję waszej pomocy.)

 

Na południu Stanów Zjednoczonych istnieje forma drugiej osoby you all (wym. Y’all), którą używa się, chcąc wyrazić wobec kogoś życzliwy stosunek. Istnieje również forma dzierżawcza you all’s.

 

What’s up y’all!

(Co tam?)

 

• W literaturze można spotkać się również konstrukcję he/she who... (w znaczeniu: „osoba która...”), np.:

 

He who does not think for himself is not worthy of being a leader.

(Ten, kto nie myśli samodzielnie, nie jest godzien być przywódcą.)

 

We współczesnym języku angielskim powyższa konstrukcja brzmi jednak bardzo nienaturalnie. Dzisiaj wyglądałaby ona raczej tak:

 

The person who does not think for himself or herself is not worthy of being a leader.

(Ten, kto nie myśli samodzielnie, nie jest godzien być przywódcą.)

Zaimki dzierżawcze to zaimki określające przynależność.

 

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
my/mine (mój)	our/ours (nasze)
your/yours (twój)	your/yours (wasz)
her (jej)	their/theirs (ich)
his (jego)
its (tego)

 

Wybór odpowiedniego zaimka dzierżawczego zależy od jego pozycji w zdaniu.

 

a) Przed rzeczownikami stosuje się zaimki: my, your, his, its, our, your, their, np.:

 

- my car (mój samochód),

- your son (twój/wasz syn),

- his pencil (jego ołówek),

- its tail (jego ogon) (o zwierzęciu),

- our book (nasza książka).

 

b) Na końcu zdania stosuje się zaimki: mine, yours, his, hers, ours, yours, theirs, np.:

 

This car is mine.

(To jest mój samochód.)

 

I think this suitcase is hers.

(Wydaje mnie się, że to jej walizka.)

 

I believe this is yours.

(Wydaje mnie się, że to należy do ciebie.)

Zaimki wskazujące to zaimki, za pomocą których wskazuje się lub określa rzeczownik lub zaimek. W języku angielskim występują cztery zaimki wskazujące: this, that, these i those.

 

 

This & these

 

Zaimki this (ten) w liczbie pojedynczej i these (te) w liczbie mnogiej odnoszą się do obiektów lub osób, które nie są bardzo oddalone w czasie lub w przestrzeni, lub znajdują się w pobliżu autora wypowiedzi. Spójrz na poniższe przykłady.

 

Excuse me, where is this address?

(Przepraszam, gdzie jest ten adres?)

 

Are these your car keys?

(Czy to twoje kluczyki do samochodu?)

 

Can you please get this chair out of here?

(Czy mógłbyś zabrać stąd to krzesło?)

 

These men said they like it in this country.

(Ci mężczyźni powiedzieli, że podoba im się w tym kraju.)

 

Do you like these books?

(Czy podobają ci się te książki?)

 

Zaimki this i these mogą również odnosić się do sytuacji lub wydarzeń, które trwają lub które właśnie mają się rozpocząć, np.:

 

This song is great! Do you know who composed it?

(Ta piosenka jest świetna! Czy wiesz kto ją skomponował?)

 

Trust me, you have to listen to this.

(Uwierz mi, musisz tego posłuchać.)

 

And here’s the incident again. Watch this carefully.

(Oto jeszcze raz całe wydarzenie. Proszę uważnie oglądać.)

 

This is a message from the Mayor of New York.

(Oto wiadomość od burmistrza Nowego Jorku.)

 

 

That & those

 

Zaimki that (tamten) w liczbie pojedynczej i those (tamci) w liczbie mnogiej odnoszą się do obiektów, które są oddalone w czasie lub w przestrzeni, np.:

 

Who is that guy in the black shirt?

(Kim jest tamten facet w czarnej koszuli?)

 

What are those women doing?

(Co robią tamte kobiety?)

 

Zaimki that/those mogą się także odnosić się do sytuacji oraz wydarzeń, które właśnie się zakończyły lub takich, które zakończyły się w dalszej przeszłości, np:

 

That was a beautiful film.

(To był piękny film.)

 

Who told you that?

(Kto ci to powiedział?)

 

That was a delicious meal, thank you.

(To był wyśmienity posiłek. Dziękuję.)

 

Those were beautiful moments.

(To były piękne chwile.)

 

W stylu formalnym zaimków that oraz those można używać po opisie charakterystycznej dla kogoś lub czegoś cechy, np.:

 

A scared person’s heartbeat is much faster than that of a calm person.

(Puls osoby przestraszonej jest o wiele szybszy niż puls osoby spokojnej.)

 

 

This, that, these, those

• Zaimków wskazujących można używać w funkcji określników odnoszących się zarówno do osób, jak i do przedmiotów, np.: this child (to dziecko), that house (tamten dom).

 

Natomiast w funkcji zaimka (bez rzeczownika) zaimków wskazujących używa się jedynie do wskazywania na przedmioty oraz opisywania osób, np.:

 

This will cost more than that.

(To będzie kosztować więcej niż tamto.)

 

Put that down immediately!

(Odłóż to natychmiast!)

 

This is John speaking.

(Mówi John.)

 

That looks like Mr. Johnson.

(To chyba pan Johnson.)

 

These are the Johnsons.

(Oto rodzina Johnsonów.)

 

Who’s this?

(Kto to?)

 

• Za pomocą zaimków this i these można także wyrazić akceptację lub zainteresowanie, natomiast za pomocą zaimków that i those można zaznaczyć niechęć lub odrzucenie. Porównaj poniższe zdania.

 

What’s this new girlfriend of his like?

(Jaka jest ta jego nowa dziewczyna?)

(Zaimek this wyraża tutaj akceptację, zainteresowanie.)

 

I don’t like that new girlfriend of his.

(Nie lubię tej jego nowej dziewczyny.)

(Zaimek that wyraża tutaj niechęć.)

 

• Podczas rozmów telefonicznych Brytyjczycy za pomocą zaimka this określają siebie, a za pomocą zaimka that pytają o rozmówcę, np.:

 

This is John. Is that Jane?

(Tu John. Czy rozmawiam z Jane?)

 

Z kolei Amerykanie do pytania o rozmówcę używają zaimka this, np.:

 

John speaking. Who’s this?

(Mówi John. Z kim rozmawiam?)

 

W języku potocznym zaimki this i that są często używane wraz z  przymiotnikami i przysłówkami na tej samej zasadzie, co wyraz so, np.:

 

I had no idea it would be that cold.

(Nie miałam pojęcia, że będzie tak zimno.)

 

I can’t believe he’s that stupid.

(Nie mogę uwierzyć, że on jest tak głupi.)

 

Pamiętaj jednak, że w standardowym języku angielskim wyrazu so używa się tylko pod warunkiem, że następuje po nim przymiotnik lub przysłówek, np.:

It was so hot that I had to go inside.

(Było tak gorąco, że musiałem wejść do środka.)

 

• W historiach i opowiadaniach zaimek this może także pełnić inną funkcję niż wskazująca – może stanowić część fabuły opowieści. Spójrz na poniższy przykład:

 

So you see, there was this old man and he lived in this big old house...

(Wiesz, tam był ten stary facet, który mieszkał w tym wielkim starym domu...)

 

• Zaimek that/those może również sugerować, że jakieś doświadczenie jest znane wielu osobom, np.:

 

I hate that smelly dog of his.

(Nienawidzę tego jego śmierdzącego psa.)

 

Takie zastosowanie zaimka this/that jest również dość powszechne w języku reklamy, np.:

 

Are you lonely during those long winter nights?

(Czy spędzasz samotnie te długie zimowe wieczory?)

 

• Zaimków this, that, oraz it można użyć, gdy chcemy nawiązać do rzeczy lub sytuacji, o których właśnie była mowa. Należy zauważyć, że it nie akcentuje w tym przypadku żadnej konkretnej rzeczy lub sytuacji, np.:

 

He wanted to marry her. It really upset his parents.

(Chciał się z nią ożenić. To naprawdę zasmuciło jego rodziców.)

 

We’ve decided to get a divorce. That was too much.

(Postanowiliśmy wziąć rozwód. Tego było już za wiele.)

 

You should start packing your things. This is the end.

(Powinieneś zacząć pakować swoje rzeczy. To koniec.)

 

W przypadku, gdy wcześniej wymieniliśmy więcej niż jedno wydarzenie lub jedną rzecz, zaimek it odnosi się zazwyczaj do głównej rzeczy lub wydarzenia. Z kolei zaimek this/that odnosi się raczej do rzeczy lub wydarzenia, które właśnie zostały wprowadzone do rozmowy lub tekstu, np.:

 

We have the coffee machine in the other room. It can be used by all our employees.

(Ekspres do kawy trzymamy w drugim pokoju.

Mogą go używać wszyscy nasi pracownicy.)

(It odnosi się tutaj do ekspresu do kawy.)

 

Tylko zaimek this może odnosić się do opisu czegoś, co nie zostało jeszcze przedstawione w rozmowie lub tekście, np.:

 

What do you think about this? I thought I’d get a job for a month, and then ...

(Co o tym sądzisz? Myślałem, że dostanę pracę na miesiąc, a wtedy...)

Zaimki względne to takie zaimki, które łączą daną grupę wyrazów z rzeczownikiem lub innym zaimkiem w zdaniu. Do grupy tych zaimków zaliczamy m.in.:

 

- who (kto, który),

- whoever (ktokolwiek, którykolwiek),

- which (który, w odniesieniu do przedmiotów lub rzeczy),

- that (tamten, który).

 

Which is your car?

(Który to twój samochód?)

 

The lady who is the most beautiful will win our contest.

(Pani, która jest najpiękniejsza, zwycięży w naszym konkursie.)

 

The car that I would like to have is a Ferrari.

(Samochód, który chciałbym mieć, to Ferrari.)

 

You can date whoever you want.

(Możesz się umawiać, z kim tylko zechcesz.)

 

 

• Whose jest zaimkiem względnym w funkcji dzierżawczej, którego używamy jako określnika przed rzeczownikami. Zaimek ten zastępuje w tym przypadku zaimki: his/her/its, np.:

 

I saw a lady whose smile was beautiful.

(Zobaczyłem kobietę, która miała piękny uśmiech.)

 

I once knew a man whose dog was barking at everyone.

(Kiedyś znałam mężczyznę, którego pies szczekał na wszystkich.)

 

I used to date a girl whose parents were well-educated.

(Kiedyś spotykałem się z dziewczyną, której rodzice byli dobrze wykształceni.)

 

I saw a man whose glasses were hilarious.

(Zobaczyłem faceta, który nosił komiczne okulary.)

 

 

• Zaimki względne w funkcji dopełnienia można często pominąć, np.:

 

Do you remember the man we saw in the bar?

(Pamiętasz tego faceta, którego widzieliśmy w barze?)

 

Most of the films I see wouldn’t be funny enough for you.

(Większość filmów, które oglądam, nie byłaby dla ciebie wystarczająco śmieszna.)

 

Our being happy is all I want.

 (Nasze szczęście to wszystko, czego pragnę.)

 

 

• Wyraz what nie odnosi się do umieszczonego przed nim rzeczownika. Występuje raczej w funkcji konstrukcji: rzeczownik + zaimek względny, co oznacza mniej więcej: „the thing which” (rzecz, która...), np.:

 

What he said made me sad.

(To, co powiedział, zasmuciło mnie.)

 

I think I have what you need.

(Wydaje mnie się, że mam to, czego potrzebujesz.)

 

She did what she had to do.

(Zrobiła to, co musiała zrobić.)

 

That is not exactly what I asked you to do.

(Nie o to cię prosiłem.)

 

 

• Zauważ, że zaimków względnych można używać na dwa sposoby: (1) jako podmiot lub dopełnienie wewnątrz zdania przydawkowego lub (2) jako połączenie zdania przydawkowego z rzeczownikami lub zaimkami w innych zdaniach – podobnie jak spójniki.

 

W zdaniach nieokreślających, czyli takich, które stanowią tylko źródło dodatkowych informacji, zaimki who oraz which czasami występują w roli spójnika – podobnie jak konstrukcja and + zaimek, np.:

 

I kicked a bucket, which flew through the room.

(Kopnąłem wiadro, i przeleciało przez pokój.)

 

I do a lot of jogging, which is very exhausting.

(Często uprawiam jogging, co jest bardzo wyczerpujące.)

 

I dropped the glass, which broke into pieces.

(Upuściłam szklankę, i rozbiła się na kawałki.)

 

 

• Przyimki mogą występować zarówno przed zaimkami względnymi (bardziej formalnie), jak i na końcu zdań przydawkowych (bardziej potocznie), np.:

 

She was liked by the people with whom she cooperated.

(Ona była lubiana przez ludzi, z którymi współpracowała.)

(użycie formalne)

 

She was liked by the people (that) she worked with.

(użycie potoczne)

 

This is the hospital in which I was operated on.

(To jest szpital, w którym byłem operowany.)

(użycie formalne)

 

This is the hospital (that) I was operated on in.

(użycie potoczne)

 

 

• Wyrazu whatever można używać w funkcji zaimka what – podobnie jak konstrukcji rzeczownik + zaimek względny, np.:

 

You may take whatever you want.

(Możesz wziąć to, na co tylko masz ochotę.)

 

Inne wyrazy, których można używać w analogiczny sposób, to:

 

- whoever (ktokolwiek),

- whichever (którykolwiek),

- where (gdzie),

- wherever (gdziekolwiek),

- when (kiedy),

- whenever (kiedykolwiek),

- how (jak).

 

I can’t really remember where I met her.

(Tak naprawdę to nie pamiętam, gdzie ją poznałem.)

 

Look at how he uses the colors!

(Zobacz, jak on używa kolorów!)

 

I’m not sure how long this will take.

(Nie wiem, jak długo to potrwa.)

 

Tell me when you are ready.

(Powiedz mi, kiedy będziesz gotowa.)

 

• Zaimki względne zwykle występują bezpośrednio za rzeczownikiem, do którego się odnoszą, np.:

 

The book that he wrote was amazing.

(Książka, którą napisał, jest niesamowita.)

 

I think the problem that we are dealing with is very complex.

(Myślę, że problem z którym mamy do czynienia, jest bardzo skomplikowany.)

 

We believe the solution that you came up with is excellent.

(Jesteśmy przekonani, że rozwiązanie które pan wymyślił, jest doskonałe.)

 

He said the car that he bought isn’t worth that much money.

(On powiedział, że samochód który kupił, nie jest wart takich pieniędzy.)

 

 

• Niekiedy, fraza która opisuje jakąś część zdania, może oddzielić rzeczownik od odnoszącego się do niego zaimka względnego, np.:

 

I was thinking about Mr. Johnson, the limo driver, who took them there.

(Myślałem o panu Johnsonie, kierowcy limuzyny, który ich tam zawiózł.)

Zaimków zwrotnych używa się aby odwołać się do podmiotu w zdaniu, w wypowiedziach, w których podmiotem jest ta sama osoba, która występuje w dopełnieniu. Zaimki tego typu to:

 

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
myself (się, siebie)	ourselves (my sami, sami sobie)
yourself (samego siebie, samemu sobie)	yourselves (wy sami, wam samym)
herself (sama siebie, samej sobie)	themselves (oni sami, ich samych)
himself (sam sobie, samemu sobie)
itself (samo sobie)

 

I hurt myself when I was doing the dishes.

(Skaleczyłem się podczas zmywania naczyń.)

 

Help yourself to anything you want.

(Częstuj się, czym tylko chcesz.)

 

• Zaimków zwrotnych używa się także w znaczeniu: „ta osoba (rzecz) i nikt inny (nic innego), np.:

 

It’s more convenient if you do it yourself.

(Wygodniej jest zrobić to samemu.)

 

You know, the garden itself is nice, but the plants are horrible.

(Wiesz, sam ogród jest ładny, ale rośliny wyglądają okropnie.)

 

I’ll go and talk to the dean myself if I have to.

(Jeśli trzeba będzie, sam porozmawiam z dziekanem.)

 

The dean spoke to me himself.

(Sam dziekan ze mną rozmawiał.)

 

We ourselves feel that what we are doing is just a drop in the ocean.

(Zdajemy sobie sprawę, że to, co robimy, jest tylko kroplą w morzu.)

 

• Zaimki zwrotne są niekiedy używane zamiennie z zaimkami osobowymi po takich słowach jak: as (jako, jak), like (jak), but (for) (gdyby nie), except (for) (oprócz), np.:

 

What is a gentleman like yourself doing here?

 (Co tutaj robi taki dżentelmen jak pan?)

 

Everybody arrived early, except myself.

(Każdy przyjechał wcześniej, tylko nie ja.)

 

Zauważ jednak, że powyższe zdania będą poprawne również, gdy zamiast zaimka zwrotnego użyje się w nich zaimka osobowego, np.:

 

What is a gentleman like you doing here?

Everybody arrived early except me.

 

• Zaimki zwrotne tworzą także takie wyrażenia jak: by myself, by yourself, by herself, itp. oznaczające: samemu, bez towarzystwa lub samemu, bez pomocy.

 

I did it all by myself.

(Zrobiłem to zupełnie sam.)

 

She was all by herself when he left her.

(Kiedy on od niej odszedł, została zupełnie sama.)

 

He said he wanted to spend some time by himself.

(Powiedział, że chce spędzić trochę czasu w samotności.)

 

They said they would prefer to be left by themselves.

(Powiedzieli, że chcieliby zostać sami.)

 

• Zaimków zwrotnych nie używa się zazwyczaj z poniższymi czasownikami:

 

• concentrate (koncentrować),
• dress (ubrać, ubierać),
• feel (czuć),
• hide (chować),
• hurry (spieszyć),
• open (otwierać),
• relax (relaksować),
• sell (sprzedawać),
• shave (golić),
• wash (myć).

 

• Po przyimkach dotyczących miejsca często używa się zaimka osobowego, a nie zwrotnego, o ile znaczenie zdania jest w dalszym ciągu jasne, np.:

 

Could you close the door behind you?

(Czy mógłbyś zamknąć za sobą drzwi?)

 

She took the keys with her.

(Wzięła ze sobą klucze.)

 

We took the dog with us.

(Zabraliśmy ze sobą psa.)

 

• Oprócz wymienionych na początku zaimków zwrotnych, w języku angielskim istnieją jeszcze zaimki wzajemnie zwrotne (reciprocal pronouns): each other (się, siebie, sobie wzajemnie) oraz one another (się, sobie). Zaimek each other odnosi się do dwóch osób, natomiast one another – do dwóch lub większej liczby osób. Oba zaimki oznaczają to samo, jednak each other jest używany znacznie częściej niż one another. Gdy występują w zdaniu, odnoszą się do umieszczonego wcześniej, innego wyrazu w liczbie mnogiej. Porównaj poniższe przykłady.

 

We don’t talk to each other anymore.

(Już nie rozmawiamy ze sobą.)

(Zaimek each other odnosi się do słowa we.)

We don’t talk to myself anymore.

 

• Zaimki wzajemnie zwrotne to jedyne zaimki, które posiadają formę dzierżawczą:

 

Can you two stop looking into each other’s/one another’s eyes and start working?

(Czy moglibyście przestać patrzeć sobie w oczy i zacząć pracować?)

 

W przypadku innych zaimków zwrotnych, by określić przynależność używa się form my own, your own itd., np.:

 

She always does her own laundry.

 (Ona zawsze sama robi pranie.)

 

They like to take care of their own matters.

(Oni lubią sami zadbać o swoje sprawy.)

 

We would like to take care of our own business.

(Chcielibyśmy sami dbać o swoje sprawy.)

Zaimki pytające to zaimki używane do wprowadzania zdań pytających.

 

how – jak?

what – co?

when – kiedy?

where – gdzie?

which – który?

who – kto?

whom – kogo?

whose – czyje?

why – dlaczego?

 

What was his answer?

(Co odpowiedział?)

 

When will you be ready?

(Kiedy będziesz gotowa?)

 

Which car would you like to buy?

(Który samochód chciałbyś kupić?)

 

Who told you about this?

(Kto ci o tym powiedział?)

 

Whose kid is this?

(Czyj to dzieciak?)

 

Why didn’t you call me?

(Dlaczego do mnie nie zadzwoniłeś?)

 

Powyżej przedstawione są wszystkie proste zaimki pytające. Po dodaniu do nich przyrostka -ever, można utworzyć od nich zaimki pytające złożone, np. whoever (ktokolwiek), whomever (kogokolwiek), whichever (którykolwiek), whatever (cokolwiek).

 

Whoever did this will be punished.

(Ktokolwiek to zrobił, zostanie ukarany.)

 

Whatever I do is never good enough.

(Cokolwiek bym zrobił, i tak jest źle.)

 

Uwaga! Zaimki which oraz what można stosować zamiennie , np.:

 

Which/What car did he buy?

(Który samochód kupił?)

 

Which/What is the biggest city in Poland?

(Które miasto w Polsce jest największe?)

 

Zaimka which najlepiej używać w sytuacjach gdy odnosimy się do sytuacji, w której wybór jest bardzo ograniczony, np.:

 

We have a red one and a blue one. Which will you have?

(Mamy czerwony i niebieski. Który pan wybiera?)

 

Odnosząc się do sytuacji, w której wybór nie jest tak bardzo ograniczony, lepiej użyć zaimka what, np.:

 

What foreign languages can you speak?

 (Jakie znasz języki obce?)

Zaimki bezosobowe to zaimki, które nie odnoszą się do konkretnych osób, ale do powszechnej opinii społecznej.

 

• Zaimka you używa się w sytuacjach, gdy chce się wyrazić powszechnie panującą opinię lub powiedzieć o zachowaniu ogółu. Użycie tego zaimka sugeruje, że osoba wypowiadająca to zdanie niekoniecznie zgadza się z tym, o czym mówi.

 

You have to wear long trousers to sightsee an Italian church.

(By zwiedzić włoski kościół, trzeba mieć długie spodnie.)

 

Natomiast chcąc podkreślić, że samemu także podziela się opinię ogółu, lepiej użyć zaimka we, np.:

 

We can wear anything we want when we are on holiday.

(Na wakacjach można nosić, co tylko się chce.)

 

We have to do whatever is necessary.

(Trzeba robić tylko to, co konieczne.)

 

Z kolei aby podkreślić, że myślimy inaczej niż ogół, najlepiej użyć zaimka they, np.:

 

They spend too much money on clothes these days.

(W dzisiejszych czasach ludzie wydają na ubrania za dużo pieniędzy.)

(Ale nie ja.)

 

They believe everything that is said on the television.

(Ludzie wierzą we wszystko, o czym mówi się w telewizji.)

(Ale nie ja.)

 

• Zaimek you może odnosić się do doświadczeń i przeżyć osoby, do której mówimy, np.:

 

This particular beer makes you tipsy just after one pint, right?

(To konkretne piwo sprawia, że jesteś podchmielony już po jednej kolejce, prawda?)

 

Ale też tak, że zaimek you odnosi się do osoby mówiącej, np.:

 

The job was ok. You got up at 10 every day, went to the office, and sat there till 5 p.m.

(Praca była w porządku. Wstawało się codziennie o 10:00, szło się do biura i siedziało się tam do 17:00.)

 

• Zaimka they używa się również, przytaczając opinie osób rządzących, np.:

 

They are going to tax the rich more.

(Oni chcą nałożyć na bogaczy wyższe podatki.)

(Oni = rządzący.)

 

• Zaimka they możemy również użyć, jeżeli chcemy powiedzieć coś o osobie, której płci nie znamy, np.:

 

’There was someone who left you a message.’ ’What did they want?’

(„Ktoś zostawił ci wiadomość.” „Co chciał?”)

 

• Zaimek bezosobowy one używany jest do określenia ogółu ludzi, włączając osobę mówiącą. Zaimek ten jest używany raczej w stylu formalnym, np.:

 

One has to behave well in all aspects of life.

(Należy być dobrym człowiekiem we wszystkich aspektach życia.)

 

One never knows what might happen.

(Nigdy nie wiadomo, co może się wydarzyć.)

 

Zaimka bezosobowego one można używać również w funkcji podmiotu (jak w powyższym przykładzie), a także – dopełnienia lub zaimka zwrotnego (jak w poniższym przykładzie), np.:

 

When one is under such pressure, one should simply behave as oneself.

(Gdy jest się pod taką presją, powinno się po prostu być sobą.)

 

Zaimek one może funkcjonować również w funkcji zaimka dzierżawczego, np.:

 

One should remember to bring one’s book every time.

(Powinno się pamiętać, żeby przynosić za każdym razem swoją książkę.)

 

 

• Wypowiedzi, w których używa się zaimka one w funkcji I , brzmią zbyt formalnie, np.:

 

One thinks this movie is silly but one will watch it again anyway.

 

Użycie zaimka w takiej funkcji jest dopuszczalne, jednak forma ta powszechnie kojarzy się z wyższymi sferami, posługującymi się angielskim-brytyjskim.

 

 

• Zaimek one może łączyć się z poniższymi wyrazami by tworzyć inne zaimki bezosobowe:

 

- any (jakiś),

- every (każdy),

- some (ktoś, pewien),

- no (żaden).

 

W połączeniu z powyższymi wyrazami, otrzymamy następujące zaimki:

 

- anyone (dowolna osoba, nieważne kto),

- everyone (każda osoba),

- someone (ktoś, osoba bliżej nieokreślona),

- no one (nikt).

 

Oprócz zaimka one powyższe wyrazy mogą się także łączyć z przyrostkiem -body i tworzyć zaimki anybody, everybody, somebody i nobody.

 

Does anyone/anybody want something to eat?

(Czy ktoś chce coś do jedzenia?)

 

Everyone/everybody left the building in a hurry.

(Wszyscy w pośpiechu opuścił budynek.)

 

Can someone/somebody send this report?

(Czy ktoś mógłby wysłać ten raport?)

 

No one/Nobody wants to marry her.

(Nikt nie chce się z nią ożenić.)

 

Jeżeli powyższe zaimki są używane w funkcji podmiotu, to orzeczenie występuje w liczbie pojedynczej, np.:

 

Everybody knows the answer.

(Każdy zna odpowiedź.)

 

Everybody wants to be a star.

(Każdy chce być gwiazdą.)

Zaimki nieokreślone to zaimki, które nie odnoszą się ani do konkretnej rzeczy, ani do konkretnej osoby, ani też do konkretnego miejsca.

 

Can someone please give me a towel?

(Czy ktoś mógłby podać mi ręcznik?)

If there's anything I can do for you, just ask.

(Jeżeli mogę dla ciebie cokolwiek zrobić, po prostu zapytaj.)

There's nothing you can do about it.

(Nic na to nie poradzisz.)

Did somebody call me?

(Czy ktoś mnie wołał?)

 

Jak widać na powyższych przykładach, jeśli zaimek nieokreślony pełni w zdaniu funkcję podmiotu, to czasownik, który po nim występuje, musi się z nim zgadzać. Przykładowo gdy zaimek nieokreślony jest w trzeciej osobie, to czasownik również powinien przyjąć formę trzeciej osoby.

 

Angielskie zaimki nieokreślone dzielą się na: asertywne, nieasertywne, przeczące i ogólne.

 

Zaimki asertywne	Zaimki nieasertywne	Zaimki przeczące	Zaimki ogólne
someone (ktoś)	anyone (ktokolwiek)	none (żaden, ani jeden)	everyone (każdy)
somebody (ktoś)	anybody (ktokolwiek)	no one (nikt)	everybody (każdy)
something (coś)	anything (cokolwiek)	nobody (nikt)	everything (wszystko)
	either (jeden albo drugi)	nothing (nic)	each (każdy)
		neither (ani jeden, ani drugi)

 

• Zaimek asertywny to rodzaj zaimka nieokreślonego odnoszącego się do nieokreślonej osoby (someone, somebody) lub do nieokreślonego przedmiotu (something).

 

Someone tried to break into our house!

(Ktoś próbował się włamać do naszego domu!)

 

Somebody should do something about this.

(Ktoś powinien coś z tym zrobić.)

 

Is there something wrong?

(Czy coś jest nie tak?)

 

• Zaimek nieasertywny to taki zaimek, który również odnosi się do nieokreślonych osób (anyone, anybody) lub przedmiotów (anything), jednak używany jest w znaczeniu przeczącym.

 

If anyone asks, I'm not home.

(Gdyby ktokolwiek pytał, nie ma mnie w domu.)

Just do anything you want - I don't care.

(Po prostu rób co chcesz. Nie obchodzi mnie to.)

 

Did either of them ever win anything playing poker?

(Czy któryś z nich kiedykolwiek wygrał coś, grając w pokera?)

 

• Zaimek przeczący to rodzaj zaimka występujący wyłącznie w zdaniach przeczących. Może się odnosić zarówno do nieokreślonej osoby (nobody, no one), jak również  nieokreślonego przedmiotu (nothing).

 

Nobody considered this a good idea.

(Nikt nie uznał tego za dobry pomysł.)

 

No one came to the lecture yesterday.

(Nikt nie przyszedł wczoraj na wykład.)

 

Nothing will go wrong, trust me.

(Wszystko będzie dobrze, zaufaj mi.)

Neither of the men knew how to get there.

(Żaden z mężczyzn nie wiedział, jak się tam dostać.)

 

• Zaimek ogólny jest zaimkiem nieokreślonym, który odnosi się, jak sama nazwa wskazuje, do ogółu lub zbiorowości. Może odnosić się do nieokreślonego ogółu ludzi (everyone, everybody) lub też do nieokreślonego ogółu przedmiotów (everything).

Everyone is invited to my birthday party.

(Każdy jest zaproszony na moje przyjęcie urodzinowe.)

Everybody had a great time at the picnic.

(Każdy świetnie się bawił na pikniku.)

 

 

 

• Zaimki nieokreślone, które występują zawsze w liczbie mnogiej to m.in.:

 

- both (jeden i drugi, oba, obydwa),

- few (niewiele, niewielu),

- many (wiele, dużo),

- others (inni),

- several (kilka),

- all (wszystko, wszyscy),

- any (żaden),

- most (większość),

- some (trochę, kilka).

There are some apples in the basket.

(W koszyku jest kilka jabłek.)

Is there any bread left?

(Został jakiś chleb?)

 

All the science fiction books can be found on the bookshelf to your left.

(Wszystkie książki science fiction może pan znaleźć na regale po pana lewej stronie.)

Both of the men knew how to get there.

(Każdy z mężczyzn wiedział jak tam dojechać.)

Zaimek w funkcji podmiotu, jak sama nazwa wskazuje, pełni w zdaniu funkcję podmiotu, czyli określa wykonawcę czynności. Zaimkami tego typu są:

 

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
I (ja)	we (my)
you (ty)	you (wy)
he (on)	they (oni)
she (ona)
it (ono)

 

They were dressed in black suits.

(Oni byli ubrani w czarne garnitury.)

You better start explaining, young man!

(Lepiej zacznij się tłumaczyć, młody człowieku!)

 

She is the most beautiful woman I’ve ever met.

(Ona jest najpiękniejszą kobietą, jaką kiedykolwiek spotkałem.)

 

I want to go home!

(Chcę iść do domu.)

 

 

Zaimek w funkcji dopełnienia może stanowić dopełnienie czasownika lub przyimka; w tej funkcji zaimki odmieniają się następująco:

 

Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
me (mnie)	us (nas)
you (ciebie)	you (was)
her (ją)	them (ich)
him (jego)
it (to)

 

He invited me* to the cinema.

(On zaprosił mnie do kina.)

 

He just asked her* to marry him.

(On właśnie się jej oświadczył.

Dosłownie: On właśnie poprosił ją, by za niego wyszła.)

 

Nobody asked us* about our opinion.

(Nikt nie pytał się nas o zdanie.)

 

You’d have to ask them* about it.

(Musiałbyś ich o to zapytać.)

 

W powyższych przykładach zaimki zapisane pogrubioną czcionką są dopełnieniami odpowiednich czasowników: me jest dopełnieniem czasownika invited, her – czasownika asked, us – czasownika asked oraz them – czasownika ask.